Het lukt ons Astenaren maar moeilijk om verhalen op papier te zetten. Terwijl ons dat in de kring van familie of kennissen geen enkele moeite kost. Ik las onlangs echter twee boeken van Astenaren die dat wel gedurfd hebben en daarvoor ruim aandacht verdienen. Een getogen Astenaar en een “ingetreden” Astense. Met een gevoel van verbondenheid met Asten, de een vanuit het verleden, de ander vanuit het heden.
Stephan van Erp – het is niet zijn eerste boek – schreef “de Belofte”. Een spannende bijdetijdse roman, mooie stijl. Vooral de manier waarop hij de hoofdstukken inleidt vind ik schilderend: het probleem Big George, Johanna, de lucht van tante Elske, de gesprekken in de Schotse hooglanden, de ontmoeting met oud-politieman Wim Willems en zijn jonge collega Frans Loomans. Zij konden allemaal onze buurman of buurvrouw zijn.
‘Voor de namen en gelijkenissen’, zegt Stephan, ‘is mijn verbeeldingskracht verantwoordelijk.’ Maar als je zo aan het lezen bent, ga je toch halfbewust op zoek naar wie dat dan wel geweest kunnen zijn: Klein Zieverink, van Bussel en Wijnen, het stikt ervan in Asten. En de aangeduide plaatsen zijn er nog steeds: de Pannenhoef, de Potdecksel, ‘t Spektakel en hotel Goossens in Deurne. Zelfs de naam van de denkbeeldige pastoor Scheepers passeert de revue. Maar de lezer en ook Pieter kunnen gerust zijn: er is geen enkel verband.
Toch is het onze Peel waarin het trieste verhaal zich afspeelt. Op herkenbare plaatsen. En met herkenbare en soms herkende mensen. In Asten, maar vooral in Heusden. In een boek met de boodschap dat pesten en negeren van alle tijden is en de gevolgen je een leven lang kunnen achtervolgen. Wie aan het eind van het boek de dader wil vinden, moet weer vooraan beginnen, dan wordt het duidelijk.
“Onze” Marie-Louise Klomp schreef het andere boek. Vanuit een heel andere hoek, want zij had de moed om niet grotendeels in fictie te vluchten, ze vertelde haar eigen levensverhaal. In mooie taal, dat zeker, maar het is wel een getuigenis van een leven waarin veel gebeurde dat niet te voorzien was. Een gelukkig gestart samenzijn waarbij een van de partners naderhand een voorkeur blijkt te hebben voor het eigen geslacht en daarin zijn eigen weg zoekt. Met gekmakende gevolgen.
Het onderwerp is in onze tijd zeker bespreekbaar, maar het moet je maar overkomen, zonder dat je op tijd argwaan had. En hoe vertel ik het mijn kind en mijn omgeving, of moet ik het wel vertellen. Marie Louise deed het en verdient hiervoor ons respect.
Het mooie van het boek vond ik de eerlijke beleving van de goede en slechte momenten die iedereen in zijn leven meemaakt, al is het minder intens en minder tegendraads. Maar dit is een persoonlijke zaak. Een ander zou kunnen zeggen: wat moet ik met al die intimiteiten en dat gepieker. Vertel liever iets leuks.
Maar haar leven was nu eenmaal zo verlopen en gelukkig is er een happy end dat zich bovendien in Asten afspeelt. Wij hopen dat Marie-Louise onze Luidklok nog lang zal luiden. Want ook dat kan ze.
Gerard ten Thije.
